Kompanzasyon Kontaktörü Nedir?
Kompazasyon sistemlerinde kullanımı oldukça yayın olan kontaktörlerin uygulanacak sisteme göre seçilmesi önemlidir. Kompazasyon kontaktörü yanlış seçimi sistemin genel itibariyle sağlıksız çalışmasına sebep olacaktır.
Kompanzasyon kontaktörlerinin ne olduğunu daha iyi anlayabilmek için öncelikle kısa da olsa kompanzasyonun ne olduğundan bahsedelim.
Kompanzasyon, akım ile gerilim farkını olması gereken açıya getirir. Yani sistem içerisindeki olumsuzlukları oluşturan reaktif güçleri sıfıra yakın hale getirmek olayıdır. Bu sayede şebekede oluşan gereksiz yüklenmeler ortadan kaldırılmış olur. Verimli enerji kullanabilmek için yapılması gereken bir uygulama olan kompanzasyon ülkemizin enerji üretimi ve maliyeti için çok önemlidir.
Ülkemizde elektrik enerjisi fosil yakıtlar kullanılarak sağlanmaktadır. Çok fazla kaynak olmadığı için bu enerjinin üretim maliyeti oldukça yüksektir. Bu sebeple üretilen enerjiyi en verimli şekilde kullanmamız gerekli, ülke ekonomimize destek olmamız gerekmektedir.
Kompanzasyonlarda kullanılan kondansatörler devreye girdiği anda yüksek anma akımlarına ve anlık yüksek akımlara neden olmaktadırlar. Bu akım gücü birçok cihaza ve elektrik sisteminde arızalara sebep olabilir. Sağlıklı ve düzenli bir şebeke elektriği için üç faz sisteme kondansatör üzerinden deşarj direnci ilave edilmelidir. Bu yüzden üretilen kompanzasyon kontaktörleri yol verme direnci ile birlikte satılmaktadır.Standart kontaktörler ile bu işlemi yapmak hem riskli hem de ileriye dönük oldukça maliyetli olacaktır.
Kompanzasyon kontaktörleri kompanzasyon panolarında kondansatörlerin anahtarlama işlemi için kullanılmaktadır. Kompanzasyon kondansatörleri aynı senkron, asenkron motorlar gibi kalkış akımı çekerler. Kısa süreli olan bu akımlar nominal akımın 200 katına kadar çıkabilir. Kalkışta oluşan bu fazla akım çekme olayı kompanzasyon panosunda kullanılan birçok elemana zarar verebilir. Bu sebeple kompanzasyon kontaktörleri çok büyük akımlara dayanabilecek şekilde üretilmiştir.
Kompanzasyon kontaktörleri belirli standartlarda üretilmektedir. Bu standartlar IEC / EN60947-1 ve IEC / EN 60947-5-1 standartlarıdır. 690 V anma gerilim değeri olan kontaktörleri diğer kontaktörlerden ayıran en önemli fark üretim standartlarıdır.
Kompanzasyon Kontaktörü Nasıl Çalışır?
Kompanzasyon için kullanılan yeni kontaktörler de deşarj dirençleri montajlı şekilde gelmektedir. Kalkış anında çekilen nominal akımın üzerindeki güç ilk aşamada kontaktörün kontakları üzerine verilmez. Bu işlemi ilk olarak deşarj dirençleri üstlenir. Kalkıştaki fazla akımı süzen dirençler işlemini bitirdikten sonra kontaktörün kontaklarına yol verir. Bu sayede kompanzasyon sistemi sağlıklı biçimde çalışır ve uzun ömürlü olur.
Kompanzasyon kontaktörü seçilirken kondansatörlerin üzerinde bulunan etiketine bakılarak kVAR değerleri ve nominal çalışma gerilimleri göz önünde bulundurulmalıdır. Bir diğer husus ise kontaktörün bobin besleme gerilimlerine dikkat edilmelidir.